Pokoje na Wczasy

Zabytki przyrody w pomorskim

22 czerwiec 2012r.

BRZEG MORZA, PLAŻA, WYDMY I ZESPOŁY ROŚLINNE Jedną z atrakcji regionu gdańskiego jest morze. Ciekawa jest historia Bałtyku, który przechodził różne fazy rozwojowe. Raz był jeziorem, raz morzem, zawierał słodką wodę, to znów słoną, w zależności od tego, czy był odcięty od Morza Północnego, czy też miał z nim połączenie. O tym wszystkim dowiadujemy się z badań osadów morskich, w których zachowały się skorupki mięczaków (ślimaków, małży) typowych dla wód słodkich lub słonych. Bałtyk był najpierw słodkim jeziorem o charakterze polarnym, następnie zimnym Morzem Yoldiowym (od małża yoldia - Yoldia arctica), potem słodkim Jeziorem Ancylusowym (od skłodkowodne-go ślimaka rozdepki — Ancylus fluviatilis) i dalej dość słonym (13%o) i ciepłym Morzem Litorynowym (od ślimaka pobrzeżka -Littorina littorea). Obecne stadium nazwano fazą MyaLimnaea (od mięczaków: piaskołaza — Mya i błotniarki bałtyckiej — Limnaea). Wody są słabo zasolone (7-8%o) w porównaniu z przeciętnym zasoleniem wód morskich, które wynosi 35%o. Urozmaicony brzeg Bałtyku to wynik skomplikowanych działań morza, wiatru i rzek wpadających do niego. Obecne jeziora przybrzeżne to przeważnie dawne zatoki, odcięte mierzejami. Nasze brzegi dzielimy na dwa zasadnicze typy: a) brzegi wydmowe, b) brzegi klifowe (strome). Wydmy to najczęściej spotykana forma na piaszczystym brzegu. Plaża to tzw. przedwydma. Tworzą ją piaski łagodnie wznoszące się w odległości od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów od linii morza i nie porośnięte żadną roślinnością. Duże zainteresowanie wśród plażowiczów wzbudzają muszelki wyrzucane na plażę przez fale. Największym powodzeniem cieszą się 2-centymetrowe muszelki w kształcie serca, z promienistymi żeberkami na zewnętrznej stronie skorupki, należące do małża — sercówka jadalna. Małż ten żyje zagrzebany w piasku. Lubi wody zaciszne, a więc płytkie, z dnem porośniętym. Występuje bardzo licznie w Zatoce Puckiej. Na plaży można też znaleźć gładkie białe i różowe muszelki mięczaka rogowca bałtykiego. Jest to małż wielkości sercówki, wytwarzający skorupki różowe. Spotykane muszelki białe to muszelki odbarwione na skutek dłuższego leżenia. Małż ten występuje zwykle na małych głębokościach na dnie mulistym lub pia-szczysto-mulistym. Na plaży znajdujemy jeszcze muszle piaskołaza wielkiego i omułka jadalnego. Piaskołaz wielki albo małgiew piaskołaz to największy z krajowych małży morskich. Żyje na dnie piaszczystym dość głęboko zagrzebany dzięki długim syfonom, których końce wystawia z piasku. Muszle długości około 8 cm mają kształt jajowaty, barwę białą, a powierzchnię gładką. Omułek jadalny w odróżnieniu od wymienionych gatunków nie zagrzebuje się w piasku, lecz specjalnymi bisiorami przyczepia do przedmiotów znajdujących się pod wodą, tworząc zwarte grupy. Skorupki ma delikatne, gładkie, długości 5-7 cm, barwy ciemnogranatowej, miejscami brunatnej. Innym chętnie poszukiwanym na plaży przedmiotem jest bursztyn, zwany też jantarem. Dawniej nazywany "złotem północy", prawdopodobnie na skutek złocistej barwy lub wartości jaką osiągnął już w czasach starożytnych. Najcenniejszy był bursztyn zupełnie przezroczysty. Bursztyn to spolszczona nazwa brennenstein (płonący kamień) lub późniejsza bernstein. Dawniej używali też Polacy nazwy sukcynit, pochodzącej od łacińskiego succinium. Grecka nazwa jantaru elektron przyczyniła się do powstania wyrazu "elektryczność". Dawniej morze wyrzucało tak duże ilości bursztynu, że ludność miejscowa używała go nawet do palenia w piecach. Dziś można znaleźć tylko małe kawałeczki, pospolicie zwane sieczką. Większe bryły uzyskuje się w kopalniach, rozmieszczonych wzdłuż południowo-wschodniego brzegu Bałtyku. Do najbogatszych terenów należy Półwysep Sambijski.