Pokoje na Wczasy

Tczew-Chojnice

19 lipiec 2013r.

TCZEW — CHOJNICE Linja ta zbudowana w roku 1863 jako część linji Berlin-Królewiec, obecnie straciła swe znaczenie. Z wyjątkiem Starogardu i Czerska nie dotyka żadnych miast większych, a w części zachodniej przecina piaszczyste okolice w północnej części Borów Tucholskich. Początkowo, aż do Starogardu biegnie pociąg przez ładną okolicę pagórkowatą i lesistą, urozmaiconą leziorkami. Na prawo widać za Tczewem pa równinie wśród wzgórz historyczne Lubiszewo z gotyckim kościołem. Suchostrzygi (5 km.) w XIV w. własność Cegenbergów, z których Jan Cegenberg w początkach XV w. należał dn przywódców Związku Jaszczurczego, Na cmentarzu grób 26 żołnierzy austrjackich, jeńców i r. 186b, którym Czesi ze składek wystawili pomnik w r. 1888. jest to najbliższa stacja do Lubiszewa (3 km.) p. str. 352. Swarożyn (14 km.) wieś z większością niemiecką, posiada gorzelnię, tartak i cegielnię. W roku 1282 nadał ją Mestwin II biskupom kujawskim, później należała do Potulic kich, Czapskich, wreszcie klasztoru w Oliwie. Swarożyn jest dogodnym punkiem wyjęcia przechadzki przez dolinę św. Teresy i Szpęgawsk do Starogardu. Starogard (25 km.) p. Zblewo (41 km.) miasteczko o 2.500 ni. w tem 300 ewangelików. Nowy kościół katolicki trzynawowy z r. 1880 odznacza się znacznymi rozmiarami. Zbud. go wedle proj. pro!-Schalera z Berlina staraniem proboszcza ks. Trentowskiego przy poparciu linansowem rządu pruskiego. Długość kościoła wynosi 40 m., szer. 17 m. założenie halowe, ładnie żebrowane sklepienie opiera się na smukłych Filarach, Obecnie zdobi kościół polichromją Władysław Drapiewski. 3 km. na północny wschód Piszczyn, wieś w jednej trzeciej ewangelicka, dawna królewszczyzna starostwa kiszewskiego, z kościołem drewnianym z r. 1742. . 5 km. na południe ze Zblewa Borzechowo, wieś, w której przed wojna osiadło wielu kolonistów monieckich, powracających z Rosji. Obwód tutejszy dostał się Krzyżakom już w roku 1305, jeszcze przed zajęciem Pomorza, skutkiem czego został on przyłączony do komturstwa w Grudziądzu, co się utrzy mało też za polskich czasów. Od r. 1581 stanowiło Borzr chowo ze Zblewem osobne slarostwo niegrodowe. Od roku 1688- 1770 utrzymywało się ono w rodzinie Potulickich, ostatnim starostą był Jakób Przebędowski, któremu w r. 1772 odebrał dobra rząd pruski, odmawiając wypłaty odszkodowania. Zachowały się resztki zamku, w którym mieszkali niegdyś polscy starostowie. Także i ten zamek rozebrano za Fryderyka li. Ruina leży na wyspie zwanej Starościńską wśród jeziora Borzechowskiego. Należy ono do większych w tych stronach, ma 253 ha. powierzchni i 34 m. głębokości, a 7 km. długości. Wyspa, która ma 5 ha. powierzchni, jest zamieszkała • uprawna. Zaorano też ślady zamku. Ponadto jest na jeziorze druga niniejsza wysepka. Na zachodnim brzegu jeziora, v najpiękniejszym punkcie 5 km. od Zblewa leży nadleśnictwo * Wirty, z wzorowo prowadzoną szkółką drzew leśnych. Szkółkę tu założył w r. 1869 na obszarze 32 ha. ówczesny nadleśniczy Puttrich, a zczasem zamieniła się ona na rodzaj parku, gdzie na wielka skalę oprawiano hodowlę róż, obok hodowli mnóstwa gatunków krajowych i zagranicznych drzew leśnych. Park ten leży przy gościńcu ze_ Starogardu nad jeziorem. Urządzono tu ścieżki, aleje, ustawiono ławki i stoliki, często przybywają wycieczki « odbywają się zabawy mieszkańców miast okolicznych. Park utrzymuje nadleśnictwo rządowe nadal w porządku i czyni corocznie rozmaite ulepszenia. Obok parku znajduje się ogród botaniczny. Na wschód od tego parku leży na wysokich brzegach jeziora, które Niemej nazywają wzgórzem Pułtricha wspaniały las bukowy, pełen starannie utrzymanych ścieżek, wśród którego znajduje się grób Puttricha Z nad brzegów jeziora piękne widoki sięgające po wyspę Starościńską z rui-mami zamku Borzechowskiego. Typem panującym w części północnej jest las mieszany z dębem, bukiem, sosną i grabem, zaś część południowa jako typowy bór sosnowy zbliża się charakterem do Borów Tucholskich. Niemcy wykorzystując podatny teren założyli tu cały szereg powierzchni doświadczalnych z rozmaitymi gatunkami drzew krajowych i zagranicznych, Między innymi znajdują się tu grupy dębów w rozmaity sposób odnawianych i hodowanych. Niedaleko około 2 ha. powierzchni zajmuje drzewostan Daglezji, w wieku 36 lat. Pewne Powierzchnie doświadczalne zajmują drzewa zagraniczne, karłowate sosny, sosny guzowe, najważniejszym jednak jest duży rozsadnik założony w r. 1869 na powierzchni 8 ha., w którym hodowano na sprzedaż szczepy i krzewy owocowe, ozdobne drzewa iglaste i liściaste, ozdobne krzewy, a wreszcie drzewa alejowe jak lipy, klony, jawory, jesiony i t. p. Podczas wojny uległ "rozsadnik wielkiemu zaniedbaniu, a wiele gatunków Niemcy wywieźli opuszczając Pomorze. W ogrodzie znajddjc się bogata kolekcji, drzew zagranicznych, zwłaszcza szpilkowych, niektóre z nich dochodzą pokaźnej średnicy i są prawdopodobnie jedynymi na ziemi polskiej okazami w tych rozmiarach. Jest wiele gatunków sosen, jodeł, świerków, cisów, dwa gatunki brekini i kilka gatunków dębu. Ugrupowanie tych pięknych drzew nie jest bynajmniej fortunne, gdyż stoją one szeregami po obu stronach alei prowadzących środkiem roz-sadnika. Pozatem w lesie jest kilka egzemplarzy dziko rosnącej brekini. 4 km. na południe ze Żblewa utoczone lasem leży dość duże 2 km. długie jezioro Niedec (106 m.n. p. m.), nad którcm stoi leśniczówka. Rewir leśny 220 odznacza się mnóstwem sosen guzowych (Knollen-kiefern), a ilość tych sosen, skupionych na jed-nem miejscu była podobno największą w Niemczech, skutkiem czego las tutejszy uchodzi za osobliwość przyrodniczą. Sosny takie spotyka się też w rewirach 204 a, 211 a, 215 b. 216 a, 129 i 220. Podszycie lasu sosnowego stanowi jałowiec, buk, brzoza i leszczyna. Na południe od leśniczówki występuje bujny las bukowy i dębowy. J 10 km. na północny zachód ze Żblewa leży Stara Kiszewa, wieś mająca niemal połowę Niemców ewangelików wśród mieszkańców. Gospoda St. Komorowskiego. Jest to stara osada, która za książąt Pomorskich była stolicą ziemi i posiadała zamek. Po zdobyciu kraju prze* Krzyżaków, odkupili oni w r. 1316 Kiszewę od Jakuba z Kalisza, którego ojcu nadał ją Mestwin II i rozpoczęli budowę murowanego zamku. Zamek ten w r. 1454 zajęli i zniszczyli Gdańszczanie, lecz w r. 1459 odbili go Krzyżacy i utrzymali się w jego posiadaniu do pokoju toruńskiego. Od r. 1466 był siedzibą polskich starostów niegrodowych, z których Jan Szorcz około r. 1580 oddał okoliczne kościoły ewangelikom. W rodzinie Szorców utrzymywało się starostwo od rV 1466 do r. 1607. Potem starostami było kilku Konarskich, Bykowskich, Działyńskich. kolskich, Czapskich, wreszcie od r. 1739 Skór/ewskich. Ostatnim starostą był Michał Skórzewski (1761—72), któremu odebrał dobra rząd pruski. Zamek leżał nad Wierzycą, a składał się z zamku właściwego i z przygródka. Z zamku właściwego, który zniszczyli Szwedzi, nic się nie zachowało a tylko napis wskazuje jego miejsce. Natomiast z przygródka zachowała się brama wjazdowa, resztki baszt i murów. Na czterech rogach przygródka stały wieże, z których zachowała się tylko jedna w całej wysokości, a to wieża obok bramy. Wieża w rogu południowym jest nowo odbudowaną na starych fundamentach. Z dwóch innych zachowały się tylko dolne części. Na miejscu zamku zbudowano folwark i budynki gospodarcze, które szpecą widok ruin. Brama wjazdowa i sąsiednie wieże maią formy renesansu holenderskiego z początków XVII w. Widocznie przebudowali je_ wówczas ówcześni starostowie polscy. Natomiast dolne części wież i _ bramy gotyckie pochodzą zdaje się z XIV w. Ruina jeży kilkadziesiąt kroków na lewo od gościńca ze Żblewa do Kościerzyny. Poprzedni kościół na lewym brzegu Wierzycy Pochodził z r. 1553. Obecny kościół na prawym brzegu Wierzycy fundował starosta kiszewski Stanisław Skórzewski !f 1761). Obecny kościół, neogotyk z wieża, zbudowany przed wojną. Za Żblewem zaczynają się Pory Tucholskie, wśród których leżą następne stacje az po Rytel. Czarna Woda (58 km.) wieś wśród Borów nad rzeką tej nazwy. Pod wsią przy szosie mały domek empirowy, który tradycja łączy z Napoleonem, lecz w rzeczywistości zbudowano go na cześć Fryderyka Wilhelma III w r. 1830. Na wschód Czarne, gdzie w XVIII w. był pałac Płacheckich z kaplicą. 8 km. na północny zachód nad Czarną Wodą, leżą wśród lasów Odry, mała wioska i leśnictwo. Między gościńcem z Miedzna do Odrów a Czarną Wodą znajdują sie w rewirze 226 dość osobliwe koła lrylitów w liczbie 9 i 1J z neolitycznej epoki. Koła składają się z 15—24 regularnie dokoła środkowego kamienia ustawionych potężnych głazów, przyczem średnica koła wynosi 15—34 in. Prawdopodobnie są to zabytki kultu religijnego z doby pogańskiej. Idąc stąd w kie-runku wschodnim przez wioskę Wygonin, nad ładnem jeziorem Położoną na skraju Borów Tucholskich, możemy w dalszym ciągu przez bezleśną piaszczystą okolicę dojść do Starej Kiszewy z ruinami zamku. Łęg (61 km.) wieś w Borach Tucholskich o 2200 m. niegdyś dobra starostwa tucholskiego. Kościół neogotycki z roku 1886 zbud. wedle proj. bud. Otta i Zeunera odznacza się dość znacznymi rozmiarami, ma 41 m. dług., 19*4 m. szer., a wieża ma 52 m. wys. W r. 1914 otrzymał kościół polichromję Sil-bernagla z Tyrolu. W wielkim ołtarzu stary cudowny obraz M. Boskiej. Dzwon z r. 1649 odlewany przez G. Benningka. Czersk (68 km.) stacja węzłowa z linją do Laskowic Rytel (86 km.) wieś na skraju Borów Tucholskich, na zachodnich kresach etnograficznych polskich. Dalej ku zachodowi aż po Chojnice zwartym pasem ciągną się kolonje niemieckie. Okolica piaszczysta, wielkie torfowiska. Kościół neo-barokowy z wieżą, zbud. w r. 1912. Ku północy prowadzi ładna droga między Brdą i jej kanałem do śluzy w Klpni, która spiętrza o 12 m. wody Brdy i wprowadza je w zbudowany w roku 1849 kanał irygacyjny. W okolicy w leśnictwie Kosowa jedyny w Borach Tucholskich czysty las świerkowy. Chojnice (98 km.).

Pomorze, Wypoczynek, wczasy, Tczew, Chojnice, Wypoczynek, Kaszuby, Jeziora, Lasy