Pokoje na Wczasy

Kościerzyna

19 lipiec 2013r.

CHOJNICE — KOŚCIERZYNA (Zabory) Linja ta otwarta w r. 1902 przecina półn.-zachodnią część Borów Tucholskich t. zw. Zabory, które zamieszkuje ludność kaszubska. Zabory obejmowały już za czasów krzyżackich północną część komturstwa tucholskiego, między jeziorem Cha-rzykowsKiem, Brdą, Strugą, Czarną Wodą a jeziorem Sumiń' skiem. Nazwa Zabory istniała jeszcze przed przybyciem Krzyżaków, kiedy ziemia ta położoną była „za borami", dla ówczesnej kosztelanji raciąskiej. Nazwa ta utrzymała się też za rządów polskich. W średnich wiekach istniał nawet specjalny dekanat zaborski z paraljami w Łęgu, Czersku, Brusach, Wielu i Leśnie. Do większych osad zaborskich już w XIII należały: Brusy, Karsin, Kosabuda, Czersk, Dąbrowa, Leśnoi Ciszkowy, Lubnia, Przytarnia, Zalesie, Łęg, Swornigac i Wiele- Okolica ta jest południowymi kresami ziemi kaszubskiej (patrz str. 21). 10 km. za Chojnicami porzuca pociąg kolonje niemieckie, otaczające Chojnice i biegnie aż do Kościerzyny przez okolicę, zamieszkałą wyłącznie przez ludność polską. Turystom należy gorąco polecić zwiedzenie tej okelicy, gdyż tu w zapadłych rzadko zwiedzanych kątach wśród nieurodzajnych piachów najlepiej zachowały się jeszcze resztki rodzimej kultury kaszubskiej. Dość liczne są tutaj zaścianki Stary kościół w Swornigacu fot. Izydor Gulgowskl Ze zb. Min. Robót Publ. szlacheckie jak Brzeźno i Borzyszkowo. Także pod względem krajobrazu okolica ta posiada wiele uroku. Duże głuche lasy sosnowe, a wśród nich śpią długie i szerokie ciche jeziora. Ostępy leśne mają tu jeszcze dziewiczość p:erwotnej przyrody, '"c spotykaną w dalej na północ i zachód położonych, częściej Przez turystów zwiedzany cli okolicach. W małych wioskach widzi się przeważnie jeszcze stare charakterystyczne drewniane chaty słomą kryte. Rola piaszczysta, lud ubogi, trudni się rybołóstwem i rolnictwem. We wsiach tej okolicy wyjątkowo dUżo starych i pięknych kościołów drewnianych. (Swornigac,Borzyszkowo, Brzeźno, Leśno). Osobliwością swego rodzaju jest świeżo zbudowana Kalwarja Wielewska, ściągająca tysiące Kaszubów na odpusty. We Wdzydzach letnisko i muzeum kaszubskie, jedyne wiejskie muzeum w Polsce. Turę pieszej wycieczki na Zabory od Chojnic po Kościerzynę, która zajmie 3—4 dni czasu, najlepiej obrać wzdłuż jeziora Charzykowskiego, przez Swornigac do Borzyszkowa, stąd przez Leśno do Wiela, a wreszcie przez Wdzydze do Kościerzyny. Jadąc koleją spotykamy stacje: Powałki (7 km.) wioska niemiecka, podobnie jak i wsie okoliczne, gniazdo rodu Powalskich. Niegdyś był tu kościół farny, przy którym za reformacji mieszkał proboszcz katolicki z Chojnic. Na wschód Krojanty z ładnym parkiem, który jest dostępny dla publiczności. Na zachód Jarczewo, wieś z niemiecką większością ewangelicką, dawna własność Skórzcw-skich, w sąsiedztwie dębowego lasu, który jest częstym celem przechadzek mieszkańców Chojnic. W dalszym ciągu porzuca pociąg kolonje niemieckie i wkracza w Bory Tucholskie, gdzie zaczynają się wsie kaszubskie. Na lewo pozostaje duże, otoczone lasem iezioro Ostrowite (124 m. n. p. m.). Męcikał (19 km.), wioska wśród lasów w okolicy bogatej w jeziora, dogodny punkt wyjścia wycieczek w zachodnią część Borów Tucholskich. 5 km. na wschód prowadzi droga północnym brzegiem 4 km. długiego jeziora Trzemeszno, do nadleśnictwa Giełdon, skąd dalej 6 km. na wschód w rewirze Ostrowo leży bagno Mętno, zwiedzane ze względu na znaczną ilość brzóz karłowatych. W kierunku półn.-zach. w odległości 15 km. leży Swornigac. Droga prowadzi wzdłuż przeszło 5 km. długiego jeziora Dybrzno, na którego brzegach gnieździ się sporo ptactwa, a którego osobliwością są pnie leśne, wystające z wody jako pozostałość lasu, który niegdyś istniał na miejscu jeziora. W dalszym ciągu mija się jezioro Kosabudne i leśniczówkę Drzewicę. * Swornigac, jest to duża wieś kaszubska o 1300 mieszk., położona na północnym brzegu 600 ha. dużego jeziora Karsino (120 m. n. p. m.) po obydwóch brzegach Brdy. Naprzeciw poczty gospoda z restauracją Gliczyńskiego. Okolica piaszczysta. Wieś jest starą osadą, gdzie już w r. 1272 istniał klasztor flugustjanów, bogato obdarowany przez książąt pomorskich. W r. 1303 tutejszy klasztor połączył się z klasztorem Cystersów w Oliwie. W r. 1333 odstąpili Cystersi wieś Krzyżakom, poczem należała do komturstwa tucholskiego. Obecnie istnieją tu dwa kościoły. Nowy kościół, murowany, neobarokowy, zbud. w r. 1913 ozdobiony jest polichromją braci Drapiewskich. Dzwon z r. 1700 odlewał Hbsalon Witt-werck. Kościół stary drewniany z r. 1742, z wieżą, filjalny do Konarzyna, dość malowniczy, stoi obok na wzgórzu, gdzie niegdyś stał folwark krzyżacki, z którego piękny widok na bogatą w jeziora okolicę. Jest on obecnie nieużywany i opuszczony. Jezioro Karsino, nad którem leży Swornigac, (p. il. str. 34) ma 4 km. długości, a na jego południowym brzegu, na wąskim przesmyku między niem a jeziorem Charzykowskicm leży Swornigac Nowy. Brzegami tych jezior można ™—— odbyć całodzienną przechadzkę (27 km.), ze Swornigaca do Chojnic. Droga wiedzie wschodnim polskim brzegiem, przeważnie lasem, a z wysokich brzegów piękne i urozmaicone widoki na jezioro. Niedaleko leśniczówki Bachórz, stary krzyż przydrożny, oznacza najpiękniejszy punkt widokowy. 20 km. na zachód z Męcikału leżą Konarzyny, gniazdo senatorskiej rodziny Konar- —^—— skich herbu Ossorja, ... w której ręku pozosta- Nowy kość«» w Swormgacu wały do r. 1620. W XVII Ze lbIor

wczasy, Pomorze, Wypoczynek, Kościerzyna, Wypoczynek, Jeziora, Kaszuby, Zabytki